ตำบลหัวเมือง อำเภอมหาชนะชัย จังหวัดยโสธร
Wat Phra Phutthabat Yasothon
Hua Mueang Subdistrict, Mahachana Chai District, Yasothon Province
ประวัติและความเป็นมา
วัดพระพุทธบาทยโสธร เดิมเป็นวัดร้างสร้างเมื่อครั้ง พระมหาอุตตมปัญญา และสัทธิวิหาริก ได้นำพระพุทธรูปปางนาคปรก พระพุทธบาท ศิลาจารึกมาจากกรุงศรีอยุธยา จนพระราชมุนี (โฮม โสภโณ) อดีตผู้รักษาการแทนเจ้าอาวาสวัดปทุมวนารามราชวรวิหาร กรุงเทพมหานคร เดินธุดงค์มาพบ และได้ทำการสร้างขึ้นเป็นวัด และพัฒนาจนเจริญรุ่งเรืองสืบมา จนได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อ วันที่ ๑ เดือนมิถุนายน พ.ศ. ๒๕๒๑ เขตวิสุงคามสีมา กว้าง ๔๐ เมตร ยาว ๘๐ เมตร
ปัจจุบันวัดพระพุทธบาทยโสธร ตั้งอยู่ที่ บ้านหนองยาง หมู่ที่ ๓ ตำบลหัวเมือง อำเภอมหาชนะชัย จังหวัดยโสธร สังกัดคณะสงฆ์ธรรมยุต ที่ดินตั้งวัดมีเนื้อที่ ๕๕ ไร่
เจ้าอาวาสในปัจจุบัน
คือ พระวินัยสุนทรเมธี (บัลลังก์ ฉินอันโธ) เจ้าคณะจังหวัดยโสธร (ธ)
อาคารเสนาสนะประกอบด้วย
๑. ศาลาการเปรียญ กว้าง ๑๗ เมตร ยาว ๓๔ เมตร สร้างเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๒๗
๒. กุฏิสงฆ์จำนวน ๑๕ หลัง
๓. มณฑป ๔ หลัง
๔. กุฏิชี ๔ หลัง
๕. ศาลาหอฉัน ๑ หลัง
๖. บ้านรับรอง ๑ หลัง
ปูชนียวัตถุ
๑. พระพุทธรูปปางนาคปรก ๑ องค์
๒. รอยพระพุทธบาท
ลักษณะทางสถาปัตยกรรม
ศิลปกรรมพระพุทธบาท เป็นรอยพระพุทธบาทที่ทำขึ้นตามคตินิยม การนำรอยพระพุทธบาทในช่วงสมัยกรุงศรีอยุธยา บริเวณเดียวกันได้พบ พระพุทธรูปหินทรายปางนาคปรก พร้อมศิลาจารึกอักษรไทยน้อย ซึ่งเป็นอักษรที่ใช้แพร่หลายในกลุ่มไท-ลาวอีสาน เมื่อร้อยปีก่อน เป็นปูชนียวัตถุสำคัญของวัดพระพุทธบาทคู่กับรอยพระพุทธบาท เป็นศิลปะลาวรุ่นเก่า ตามข้อความจารึกกล่าวว่า พระมหาอุตตมปัญญา ได้อาราธนารอยพระพุทธบาทมาแต่กรุงศรีอยุธยา พระพุทธรูปศิลาองค์นี้น่าจะนำมาในยุคสมัยเดียวกัน แล้วนำมาประดิษฐานไว้ตรงเนินทรายริมฝั่งขวาของแม่น้ำชี
สถานที่สำคัญภายในวัด
รอยพระพุทธบาท ประดิษฐานอยู่ภายในมณฑปที่ประดิษฐานรอยพระพุทธบาท บริเวณเดียวกันนี้ยังมีโบราณวัตถุอีกชิ้นหนึ่ง ได้แก่ พระพุทธรูปปางนาคปรก (ศิลาแลง) ๑ องค์ ขนาดหน้าตักกว้าง ๑ ศอก และหลักศิลาจารึกทำด้วยศิลาแลง ๑ หลัก สูง ๑ เมตร กว้าง ๕๐ เซนติเมตร มีตัวหนังสือโบราณบันทึกไว้ว่า โบราณวัตถุทั้ง ๓ อย่างนี้ พระมหาอุตตปัญญา และสัทธิวิหาริก ได้นำมาจากกรุงศรีอยุธยา
เมื่อปี พ.ศ. ๑๓๗๘ นอกจากนั้นก็เขียนบอกคำนมัสการพระพุทธบาทไว้
