วัดเหนือ

 

ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดร้อยเอ็ด

Wat Nuea

Nai Mueang Subdistrict, Mueang District, Roi Et Province

ความเป็นมา

          วัดเหนือ เป็นวัดที่เก่าแก่ที่สุดในจังหวัดร้อยเอ็ด เป็นวัดที่ปรากฏหลักฐานชุมชนโบราณที่พอชี้ให้เห็นว่า บริเวณนี้น่าจะเคยเป็นจุดศูนย์กลางของชุมชนโบราณที่มีอายุมากกว่า ๑,๐๐๐ ปี ตามคำกล่าวที่ว่า “วัดเหนือพร้อมบ้าน วัดกลางพร้อมเมือง” นั่นก็เพราะว่าวัดเหนือสร้างขึ้นในตอนที่จังหวัดร้อยเอ็ดยังเป็นหมู่บ้านเล็ก ๆ (บ้านกุ่มฮ้าง) แต่วัดกลางนั้นสร้างขึ้นในตอนที่จังหวัดร้อยเอ็ดเป็นเมือง “สาเกตุนคร” ที่เจริญรุ่งเรืองแล้ว วัดเหนือได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ ๘ เดือนกรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๒๖ มีเนื้อที่ประมาณ ๑๐ ไร่ ภายในวัดเหนือ ยังมีหลักฐานการสร้างวัดที่เก่าแก่ นั่นก็คือ “เสาหินโบราณ” เสาหินต้นนี้พบเมื่อวันที่ ๒๙ เดือนสิงหาคม พ.ศ. ๒๕๒๘ ที่คุ้มสระฮาง โดยนายบุญช่วย โยธายุทธ์ ตรงบริเวณทางเท้าหน้าบ้านของตนเอง “เสาหินโบราณ” สร้างขึ้นจากหินศิลาแลง รูปทรงแปดเหลี่ยม มีความสูง ๑.๕๐ เมตร บริเวณยอดเสามีลักษณะกลม ที่ฐานของเสามีกลีบบัวคว่ำ บัวหงายเหนือกลีบขึ้นไป มีการจารึกอักษรปัลละวะของอินเดียตอนใต้ ในสมัยคุปตะ ซึ่งตรงกับสมัยทวาราวดีของไทย โดยนักโบราณคดี สันนิษฐานว่าเสาหินต้นนี้อาจเป็นหลักเขตเมืองหรือเขตพุทธสถานมาก่อน 

สิ่งที่น่าสนใจภายในวัด

          สิม หรือ โบสถ์อีสาน ที่ได้รับอิทธิพลจากล้านช้าง เป็นสิมมหาอุต ลักษณะเตี้ยกว้าง หน้าต่างปิดตาย สิมแห่งนี้ยังมีข้อห้ามไม่ใช้เพศหญิงเข้าไปภายในตามคติความเชื่อเดิม โดยรอบสิมขุดพบใบเสมาหินทรายสมัยทวารวดี อายุประมาณ ๑,๒๐๐ ปี กรมศิลปากรทำการขุดขึ้นมาจากใต้ดินเพื่อทำการบูรณะ จากนั้นก็ยกตั้งไว้บนผิวดินในบริเวณเดิม ด้านหลังสิมมีเจดีย์โบราณ หรือเรียกว่า สถูปทรงบัวเหลี่ยม อายุราว ๑,๓๐๐ ปี สถูปนี้เป็นที่บรรจุอัฐิของเจ้าอาวาสในสมัยนั้น จึงเรียกกันว่า “พระธาตุยาคู” (ยาคู ในภาษาอีสาน เทียบได้กับตำแหน่งเจ้าอาวาส) จากการสำรวจพบว่าสถูปนี้ชั้นในก่อด้วยอิฐขนาดใหญ่ในสมัยทวารวดี ชั้นนอกเคยบูรณะด้วยอิฐสมัยอยุธยา 

          พระพุทธรูปใหญ่ประจำวัดเหนือมีชื่อว่า “พระพุทธชยันตีมหามุนีบพิธ” เป็นพระพุทธรูปปั้น ปางนาคปรก ขนาดหน้าตักกว้าง ๙.๐๐ เมตร ๒๙ เซนติเมตร ใต้ฐานของพระพุทธรูป มีพื้นที่ห้องขนาดใหญ่ จัดเป็นห้องกระจกติดผนัง โดยรอบแบ่งพื้นที่วางรูปปั้นของพระเกจิอาจารย์ชื่อดังหลายรูป รวมทั้งประวัติและของใช้ส่วนตัวพระพุทธรูปใหญ่ ดังกล่าว สร้างถวายเป็นพุทธบูชาฉลองพระพุทธชยันตี ๒,๖๐๐ ปี แห่งการตรัสรู้ของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า และเนื่องในโอกาสฉลองอายุวัฒนมงคลครบ ๘๐ ปี พระเดชพระคุณท่านเจ้าคุณหลวงปู่ พระราชธรรมานุวัตร เจ้าอาวาสวัดเหนือ ที่ปรึกษาเจ้าคณะจังหวัดร้อยเอ็ด (ธ) องค์ปฐมมาจารย์ ผู้ก่อตั้งมหาวิทยาลัยมหากุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตร้อยเอ็ด