ตำบลนาแก้ว อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง
Wat Nakaew Tawantok
Na Kaeo Subdistrict, Koh Kha District, Lampang Province
ความเป็นมา
เดิมเชื่อว่า วัดกู่ สร้างขึ้นมาเมื่อนั้นหลักฐานไม่ปรากฏแน่ชัด แต่ได้พบซากวัดที่คงเหลืออยู่บ้างเล็กน้อยเท่านั้น ตามชาวบ้านเล่าว่าเห็นวัดที่เก่าแก่ชื่อว่า วัดกู่ ไม่รู้ว่าสร้างมาเมื่อไร ขณะนี้ก็ยังมีบ้างเล็ก ๆ น้อย ๆ เท่านั้น เพราะมีชาวบ้านเข้ามาเอาที่ดินเป็นที่ทำกิน
วัดสมัยโบราณได้อยู่ห่างจากแม่น้ำวังไม่กี่เมตร เพราะจะต้องอาศัยแนวแม่น้ำวังเป็นหลักเพราะการคมนาคมสมัยเดิมด้วยทางเรือเป็นพาหนะ สมัยโบราณการค้าขายสินค้าต่าง ๆ ส่วนมากจะมาด้วยทางเรือ หรือแพไม้ไผ่บรรทุกสิ่งของมาขายกัน พ่อค้าก็อาศัยนอนที่วัดด้วย สมัยโบราณก็นิยมสร้างบ้านติด ๆ กับแนวฝั่งแม่น้ำมาด้วยตลอด ปลูกบ้านตามป่าตามหัวทุ่งปลายนา มีนาอยู่รอบบ้านเป็นบ้านที่เก่าตามแบบโบราณก็ทำด้วยเสาไม้ไผ่ มาจักสานทำเป็นฝาบ้านหลังคามุงด้วยหญ้าคาเป็นหลังไม้ใหญ่พออยู่กันได้ พาหนะสมัยนั้นจะใช้เกวียนหรือล้อ มีวัวชัก ลาก หรือควาย ผู้ที่ไม่มีก็ต้องเดินเท้าเป็นส่วนใหญ่
การแต่งตัวใช้ผ้าทอด้วยมือแล้วก็นำไปตัดเป็นเสื้อและกางเกง เอาไปย้อมสีน้ำคามเป็นสีดำหม้อฮ้อม สีคามได้มาจากต้นไม้ชนิดหนึ่งเรียกว่า ต้นคาม มีอยู่ตามหมู่บ้านหาไม่ยากในสมัยนั้น ต่อมามีชาวบ้านมากขึ้นก็ได้ให้มีวัดเป็นที่ทำบุญกัน เพราะชาวบ้านที่เป็นผู้นับถือศาสนาพุทธช่วยกันปรับปรุงวัดที่มีอยู่ในหมู่บ้านเพื่อจะได้ทำบุญ มีวันหนึ่งเป็นวันพระศรัทธา ชาวบ้านก็ได้พากันไปร่วมกันทำบุญที่วัด ในยามเวลากลางคืนก็เกิดอภินิหารเกิดขึ้นในกลางทุ่งนามีแสงพุ่งขึ้น ทำให้แสงสว่างไปทั้งนา ชาวบ้านกล่าวว่าแช่ช้อนดีอกดีใจกันเป็นอย่างมาก จึงพูดกันขึ้นว่า นาแก้ว นับตั้งแต่นั้นมา จึงได้ชื่อว่าบ้านนาแก้ว หรือวัดนาแก้ว จนถึงปัจจุบันนี้
ถึงฤดูกลางพรรษาฝนตกหนักน้ำเต็มฝัง ทำให้ตลิ่งพังเข้าหาวัดและชาวบ้านจนไม่สามารถที่จะป้องกันได้ ทำให้บ้านและวัดโยกย้ายกันมาทางทิศเหนือของหมู่บ้านเดิมห่างระยะประมาณ ๑,๐๐๐เมตร ก็มาติดกับฝั่งแม่น้ำวัดอีกเช่นเคย อยู่ได้ไม่นานก็ถูกน้ำเซาะตลิ่งพังเข้าวัดอีก เพราะสมัยนั้นนิยมสร้างบ้าน สร้างวัดติดกับแม่น้ำวังเพราะการคมนาคมด้วยทางเรือการค้าขายก็มาทางเรือ วัดนาแก้วโยกย้ายถึง ๖ ครั้งด้วยกัน ครั้งที่ ๕ เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๑๕ ชาวบ้านมากขึ้นจึงขอแยกวัดไปตั้งขึ้นมาใหม่อีกวัดหนึ่ง ขณะนี้เรียกชื่อว่า วัดป่าแข ครั้งที่ ๖ เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๗๕ ชาวบ้านนาแก้วตะวันออกขอแยกวัดมาตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำวัง ขณะนี้ก็ยังมีที่ดินปรากฏเป็นหลักฐานอยู่ในขณะนี้ นับตั้งแต่นั้นมาบ้านนาแก้วจึงเป็นสองบ้าน บ้านนาแก้วฝั่งตะวันตก บ้านาแก้วฝั่งตะวันออก จนมาถึงทุกวันนี้เจ้าอาวาสมีจำนวน ถึง ๑๘ รูป ปัจจุบันนี้ คือ ท่านพระครูสุเขตรัตนานุรักษ์ เจ้าอาวาสวัดนาแก้วตะวันตก / ที่ปรึกษาเจ้าคณะอำเภอเกาะคา