วัดกู่จาน

ตำบลกู่จาน อำเภอคำเขื่อนแก้ว  จังหวัดยโสธร

Wat Ku Chan

Ku Chan Subdistrict, Kham Khuean Kaeo District, Yasothon Province

โบราณวัตถุที่สำคัญ

            ๑. พระธาตุกู่จาน (เจดีย์)    ๑  องค์

            ๒. ใบเสมาที่จารึกอักขระ     ๑  ใบ

ประวัติพระธาตุกู่จานสังเขป

             พระธาตุกู่จาน  แต่เดิมไม่มีใครทราบประวัติความเป็นมาของพระธาตุกู่จาน จนถึงปี พ.ศ. ๒๕๒๑ จนเกิดอภินิหารขึ้น โดยสามเณรถาวร อินกาย ได้เล่าประวัติการสร้างพระธาตุไว้ว่าหลังจากที่พระพุทธเจ้าได้ปรินิพานไปแล้ว ๗ ปี พระมหากัสสปะได้นำพระบรมสารีริกธาตุมาแจกจ่ายในบริเวณแถบนี้โดยพระยาคำแดง ซึ่งเป็นผู้ปกครองหัวเมืองฝ่ายเหนือได้รับพระบรมสารีริกธาตุดังกล่าวพระยาพุทธซึ่งเป็นผู้ปกครองหัวเมืองฝ่ายใต้ ไม่ได้รับพระบรมสารีริกธาตุ จึงเดินทางมาของแบ่งแต่พระยาคำแดงไม่ยอมจึงบ่ายเบี่ยงโดยท้าแข่งขันกันก่อสร้างเจดีย์ เพื่อบรรจุพระบรมสารีริกธาตุโดยให้มีผู้สร้างฝ่ายละไม่เกิน ๖ คน และถ้าใครแพ้ต้องยอมเป็นเมืองขึ้น ด้วยกลุ่มของพระยาพุทธเกรงว่าจะแพ้จึงยกทัพไปรบกับพระยาคำแดงจนในที่สุดสามารถแย่งพระบรมสารีริกธาตุ ซึ่งบรรจุอยู่ในผอบ ๖ โถ มาได้ และได้มาสร้างเจดีย์ต่อจนสำเร็จแต่ในการสร้างเจดีย์ครั้งนี้ไม่เป็นที่พอใจ ของประชาชนเพราะไม่ได้ร่วมกันก่อสร้างจึงจะสร้างขึ้นใหม่อีกองค์หนึ่ง พระยาคำแดงทราบข่าว จึงขอร่วมสร้างด้วยแต่ไม่ประสบผลสำเร็จจึงเกิดการสู้รบขึ้นที่ดอนกู่ จนในที่สุดทั้ง ๒ ฝ่ายได้เสียชีวิตทั้งหมดผู้คนได้อพยพไปหาที่อยู่ใหม่พระธาตุกู่จานจึงถูกปล่อยทิ้งไว้ จนกระทั่งบรรพบุรุษซึ่งเดินทางมาจากบ้าน ปรี่เชียงหมีมาตั้งหมู่บ้านขึ้นจึงได้ค้นพบพระธาตุดังกล่าว

ศิลาจารึกใบเสมา

              ใบเสมาที่จารึกภาษาขอมโบราณ  มีขนาดกว้าง  ๙๗  เซนติเมตร  สูงจากฐาน 

๗๗  เซนติเมตร  และหนา  ๑๖  เซนติเมตร  คำจารึกที่ปรากฏให้เห็นในใบเสมานี้  มีจำนวน ๘ บรรทัดเบื้องต้น 

ความสำคัญต่อชุมชน

             พระธาตุกู่จานเป็นปูชนียสถานศักดิ์สิทธิ์ เป็นที่สักการะของชาวเมืองยโสธรและจังหวัดใกล้เคียงทุกๆ ปี จะร่วมกันจัดงานนมัสการพระธาตุกู่จาน ในช่วงวันเพ็ญ เดือนสาม และชาวตำบลกู่จานจะนำน้ำอบ น้ำหอมไปทำพิธีสรงน้ำพระธาตุในช่วงเช้าของวันเพ็ญเดือน ๖ ตอนบ่ายจะไป ทำพิธีสรงน้ำกู่ หลังจากนั้นจะพากันไปที่หนองสระพังเพื่อนำน้ำที่หนองสระพังมาทำพิธีสรงน้ำพระธาตุและใบเสมา ซึ่งพิธีกรรมดังกล่าวนี้ ต้องกระทำเป็นประจำทุกปี มีความเชื่อว่าหากไม่ทำพิธีดังกล่าวแล้วจะทำให้ฝนฟ้าไม่ตกต้องตามฤดูกาล พืชพันธุ์ธัญญาหารจะไม่อุดมสมบูรณ์

             วัดกู่จาน  ผูกพัทธสีมาเมื่อวันที่  ๖  เดือนเมษายน พ.ศ. ๒๔๙๐ มีเนื้อที่   ๑๓  ไร่เศษ

ศาสนสถานที่สำคัญ

             ๑. กุฎิสงฆ์    ๕  หลัง

             ๒. ศาลาการเปรียญ    ๑  หลัง

             ๓. อุโบสถ  ๑  หลัง

             ๔. หอกลอง – ระฆัง     ๑  หลัง

             ๕. อาคารพิพิธภัณฑ์   ๑  หลัง

รายนามเจ้าอาวาสวัด

            ก่อน  พ.ศ.  ๒๔๗๓  ไม่ทราบแน่ชัด

            พ.ศ.  ๒๔๗๓   พระอาจารย์ดี   จกฺกวโร

            พ.ศ.  ๒๔๘๕   พระอาจารย์คำดี  อนุตฺตโร

            พ.ศ.  ๒๔๘๙   พระครูเขมกิจจาภิบาล

            พ.ศ.  ๒๔๙๖   พระอธิการที  จนฺโท

            พ.ศ.  ๒๕๑๐   พระครูพิพิธธรรมโสภณ

            พ.ศ.  ๒๕๔๕   พระใบฎีกาจันดา  จนฺทิโก

            ปัจจุบัน    พระมหาอริญชัย    อชิโต

ประวัติพระมหาอริญชัย อชิโต เจ้าอาวาสรูปปัจจุบัน

           อุปสมบท เมื่อวันที่ ๑ เดือนเมษายน พ.ศ. ๒๕๔๖ ณ วัดบกน้อย ตำบลดงแคนใหญ่ อำเภอคำเขื่อนแก้ว จังหวัดยโสธร โดยมีพระครูวิสณฑ์ธรรมาภรณ์ เป็นพระอุปัชฌาย์ 

           วิทยฐานะ ป.ธ.๓ , น.ธ.เอก

           ได้รับแต่งตั้งดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดกู่จาน วันที่ ๒๗ เดือนสิงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๖

ประเพณีที่สำคัญของชุมชน

            บุญคุ้มข้าวใหญ่  ทำร่วมกับงานนมัสการพระธาตุ

            งานนมัสการพระธาตุกู่จาน  ยึดถือปฏิบัติ วันขึ้น ๑๕ ค่ำ  เดือน  ๓  ของทุกๆ ปี (ตรงกับวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา มาฆบูชา ปี ปกติมาส) ประชาชนจะร่วมกันจัดงานทั้งอำเภอคำเขื่อนแก้ว  หัวหน้าส่วนราชการ ทุกหน่วยงานของรัฐและเอกชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ่อค้า ประชาชน ทุกภาคส่วน มีคณะกรรมการจัดงานร่วมกันทั้งอำเภอ เป็นประกาศอำเภอคำเขื่อนแก้ว ลงนามโดยท่านนายอำเภอคำเขื่อนแก้ว  มีบริการ ดอกไม้ธูปเทียน ทำบุญตักบาตร วันเกิด บาตร ร้อยแปด และอื่นๆ ไว้บริการพุทธศาสนิกชนและนักท่องเที่ยวตลอดทั้งการจัดงาน มีห้องน้ำ โรงครัว โรงทาน การรักษาพยาบาล