ตำบลหลวงเหนือ อำเภองาว จังหวัดลำปาง
Wat Sri Mung Muang Luang Nuea Subdistrict, Ngao District, Lampang Province
ความเป็นมา
วัดศรีมุงเมือง ตั้งอยู่เลขที่ ๘๑ บ้านใหม่ หมู่ที่ ๕ ตำบลหลวงเหนือ อำเภองาว จังหวัดลำปาง สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ที่ดินตั้งวัดมีเนื้อที่ ๒๑ ไร่ ๑ งาน ๔๐ ตารางวา ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ ๑๕ เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๒๐
หลังจากฝ่ายเจ้าไชยสิริแห่งอาณาจักรหิรัญโยนก เชียงแสน ได้อพยพหนีภัยจากการรุกรานของพระเจ้าเสือขวัญฟ้าลงมาทางตอนใต้โดยยึดลำน้ำสำคัญ ๒ สาย ได้แก่ อพยพลงมาตามลุ่มลำน้ำแม่ยมสายหนึ่ง และอพยพลงมาตามลุ่มลำน้ำแม่งาวสายหนึ่ง ในส่วนของผู้คนที่อพยพลงมาตามลำน้ำงาวนั้น ก็พากันอพยพตามลำน้ำเรื่อย ๆ ไป กระทั่งมาถึงดอยเตี้ย ๆ ใกล้ฝั่งแม่น้ำงาวซึ่งเป็นที่ราบสูงมีบริเวณกว้างขวาง เหมาะแก่การสร้างบ้านแปงเมือง จึงหยุดพำนักพักพลที่นั่น หัวหน้าคนไทยคนสำคัญของหมู่นี้มีนามว่า แสนเมือง เป็นเครือญาติของพ่อขุนงำเมืองเจ้าผู้ครองเมืองพะเยา เมื่อเลือกสรรได้ที่เหมาะสมแล้วก็สร้างคุ้มหลวงขึ้น ราวปี พ.ศ.๑๗๕๐ ที่สร้างเป็นที่สูงจึงเรียกว่า เวียงบน
ต่อมาในราวปี พ.ศ.๑๗๘๐ นายแสนเมืองผู้เป็นหัวหน้าจึงเกณฑ์ชายฉกรรจ์ปั้นดินเผาอิฐเพื่อสร้างวัดวาอารามขึ้นบนดอยใกล้เคียงกันกับคุ้มหลวง ให้นามวัดนี้ว่า “วัดพระธาตุตุงคำ” (ธาตุ- เจดีย์, ตุง-ธง คำ- ทอง, หมายถึง วัดที่มีเจดีย์ปักธงทองไว้บนยอด) สมัยต่อมาได้เกิดภัยสงคราม (ศึกเงี้ยว – พม่า) ขึ้นทำให้บ้านเมืองระส่ำระสายประชาชนได้อพยพหนี ทำให้วัดรกร้างชำรุดทรุดโทรมขาดการบูรณะซ่อมแซม จนเห็นอิฐสีแดงที่ก่อเจดีย์ คนรุ่นหลังมาพบวัดร้างเห็นแต่เพียงเจดีย์สีแดง จึงเรียกติดปากว่าวัดเจดีย์แดง และต่อมาในปี พ.ศ. ๒๔๗๓ ชาวบ้านได้ขึ้นมาตั้งรกรากใหม่ และได้ร่วมกับจองตะก่าส่างโต รัตนคำมนต์ และขุนเหนือนรกานต์ ซึ่งเป็นกำนันในสมัยนั้น ช่วยกันบูรณะวัดและองค์พระธาตุขึ้นใหม่ โดยใช้เวลาในการบูรณะประมาณ ๕ ปี และทำพิธียกฉัตร เมื่อวันที่ ๑๘ ตุลาคม ๒๔๗๘ และเรียกชื่อหมู่บ้านว่า บ้านใหม่ และเปลี่ยนชื่อวัดใหม่ว่า
วัดศรีมุงเมือง สืบมาตราบเท่าทุกวันนี้
วัดศรีมุงเมือง จึงถือว่าเป็นวัดที่สร้างขึ้นเป็นวัดแรกของเมืองงาว และในทุกวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๕ เหนือ ( เดือน ๓ ใต้) ทางวัดได้จัดให้มีงานประเพณีสรงน้ำพระธาตุตุงคำขึ้นเป็นประจำทุกปี
อาณาเขต
ทิศตะวันออก จรดทางสาธารณประโยชน์
ทิศใต้ จรดหมู่บ้าน
ทิศตะวันตก จรดถนนพหลโยธิน
ทิศเหนือ จรดที่ดินเอกชน
อาคารเสนาสนะประกอบด้วย
๑. กุฏิ ๒. วิหาร ๓. ศาลาอเนกประสงค์
๔. ศาลาพระพุทธ ๕. หอระฆัง. ๖. หอฉัน
ปูชนียวัตถุ
๑. พระพุทธรูปทองสำริด
๒. พระพุทธรูปปูนปั้น
๓. เจดีย์
เจ้าอาวาสวัดศรีมุงเมืองในปัจจุบัน
พระอธิการศุภชัย ฐิตโสภโณ
ปัจจุบันทางวัดกำลังทำการบูรณะครอบองค์พระธาตุฯ สามารถร่วมบริจาคทำบุญเพื่อบูรณะองค์พระธาตุ ฯ วัดศรีมุงเมือง
บัญชีธนาคารออมสิน สาขางาว บัญชีเลขที่ ๐๒๐๒๑๘๗๕๐๔๓๖ ชื่อบัญชี เพื่อบูรณะพระธาตุฯวัดศรีมุงเมือง (โดย พระอธิการศุภชัย ฐิตโสภโณ เจ้าอาวาส, ร.ต.สำรวย เวชเจริญ ไวยาวัจกร, นายเดชสิทธิ์ จิตตา ผู้ใหญ่บ้าน)
