ตำบลนาน้อย อำเภอนาน้อย จังหวัดน่าน
Wat Phrathat Phlu Chae
Na Noi Subdistrict, Na Noi District, Nan Province
ความเป็นมา
พระธาตุพลูแช่ เป็นปูชนียสถานสำคัญที่ประชาชน ชาวอำเภอนาน้อยเคารพบูชาประดิษฐานอยู่บนคอยพระธาตุพลูแช่ บ้านนาน้อย หมู่ที่ ๕ ตำบลนาน้อย อำเภอนาน้อย จังหวัดน่าน พระธาตุพลูแช่สร้างเมื่อใด ใครเป็นผู้สร้างหาประวัติไม่ได้ แต่พอเมื่อมีเรื่องราวในเชิงตำนานเล่าสืบต่อกันมาดังนี้ กาลครั้งหนึ่งพระพุทธองค์พร้อมด้วยพระอัครสาวกเสด็จสู่สุวรรณภูมิ เพื่อเผยเพร่พระพุทธศาสนาจนย่างเข้าเขตแคว้นแดนเมืองศรีเกศ (อำเภอนาน้อย) เพลาบ่ายวันหนึ่งพระพุทธองค์ทรงหยุดพักผ่อนพระอิริยาบถบนดอยเขาสูงชัน บังเอิญบาตรที่ทรงสะพายอยู่พลัดหลุดกลิ้งลงจากยอดเขาเสียงดังตะหลุบขุบ ๆ พระองค์ทรงทำนายว่าเขาแห่งนี้ต่อไปจะมีชื่อว่า ดอยตะหลุบขุบ อยู่ในเขตตำบลสันทะ เมื่อพระพุทธองค์ทรงพักผ่อนพอควรแก่กาลเวลาแล้ว ทรงดำเนินลงจากยอดเขาจนลุถึงชายฝั่งธานน้ำไหล ทรงพบบาตรดกค้างอยู่ในซอกหินเห็นบาตรแตกแหงตรงรอยเชื่อมต่อเป็นหลายแห่ง ทรงทำนายว่าที่แห่งนี้ต่อไปจะมีคนเรียก ห้วยแหงโป้ง
ครั้นได้เวลาอรุณรุ่งเบิกฟ้า หญิงม่ายพร้อมบ่าวไพร่บริวารต่างสระเกล้าดำหัวใส่เสื้อใหม่ ผ้าใหม่ ประพรมน้ำอบเครื่องหอมแล้วนำสิ่งของทั้งหลายมุ่งหน้าขึ้นสู่ คอยงัว ได้เข้าเฝ้าพระพุทธองค์ถวายประเคนสิ่งของด้วยใจบริสุทธิ์ผุดผ่อง พระพุทธองค์ทรงรับและอนุโมทนาแล้วเอื้อมพระหัตถ์หยิบหมากคำหนึ่งเพื่อจะเสวย ทรงเห็นใบพลูเหี่ยวแห้งไม่น่าขบฉัน พระพุทธองค์ทรงตรัสให้หาน้ำมาหนึ่งขันแล้วพระพุทธองค์ทรงเอาพลูนั้นแช่ลงในขันบัลดลพลูนั้นกลับฟื้นคืนตัวเขียวสดเหมือนเก็บมาจากต้นใหม่ ๆ เป็นที่ประจักษ์แก่สายตาทุกผู้คน หญิงม่ายเกิดศรัทธาประสาทะชาบซ่านยินดีเหลือที่กล่าวพระองค์ทรงทำนายว่า สถานที่แห่งนี้ต่อไปในอนาคตจะมีชื่อว่า ดอยพลูแช่
