ตำบลวังพร้าว อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง
Wat Phra That Chom Ping
Na Kaeo Subdistrict, Koh Kha District, Lampang Province
ความเป็นมา
วัดพระธาตุจอมปิง ตั้งอยู่หมู่ที่ ๕ บ้านจอมปิง ตำบลนาแก้ว อำเภอเกาะกา จังหวัดลำปาง จากตัวเมืองลำปางไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ ระยะทาง ๒๖ กิโลเมตร พระนางจามเทวี ขณะมาสร้างวัดพระธาตุลำปางหลวงเสร็จแล้วได้มาสร้างวัดพระธาตุจอมปิง จากนั้นวัดก็ร้างไป ต่อมา ท่านนันทปัญญา พี่เลี้ยงของพระเจ้าลกคำ ได้มาทำการบูรณะซึ่งเมืองนี้ชื่อว่าเมืองจุมภิตาราม ท่านนันทปัญญามีเพื่อชื่อ อ้ายจอมแพร่ ทั้งสองได้สร้างวัดคนละวัด วัดที่อ้ายจอมแพร่สร้างคือ วัดจอมปิงลุ่มปัจจุบันนี้ วัดที่ท่านนันทปัญญาสร้างชื่อ วัดจอมพี่เลี้ยง (วัดพระธาตุจอมปิง) ถึง พ.ศ.๒๐๐๐ ได้เกิดศึกพระยาใต้ยกทัพประชิดเมืองลำปาง เจ้าหมื่นด้งนครไม่อยู่ไปราชการเชียงใหม่ เหลือแต่พระนางราชเทวีกำลังตั้งครรภ์ ได้แต่งกายเป็นชายออกรบจนกองทัพพระยาใต้พ่ายไป เมื่อเจ้าหมื่นด้งนครและเจ้าติโลกราชทราบก็ยกทับมาช่วย สถานที่รบเรียกว่า มหาสนุก และได้ฉลองชัยชนะที่วัดนี้ ส่วนสัณฐานดังกองข้าวเปลือกได้ตั้งชื่อวัดเสียใหม่ว่า วัดจอมพิงค์ชัยมงคล จนเพี้ยนมาเป็น จอมปิง ปัจจุบัน
อาคารเสนาสนะ ประกอบด้วย
๑. พระบรมธาตุ กว้าง ๑๘ เมตร สูง ๓๔ เมตร ถูกฟ้าผ่าปี ๒๕๐๐ ได้ทำการบูรณะใหม่อีกหลายครั้ง ปรากฏตามตำนานกล่าวว่าบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ
๒. พระวิหารหลวง กว้าง ๑๔.๕๐ เมตร ยาว ๒๕ เมตร หลังที่เห็นปัจจุบันครูบาศรีวิชัยบูรณะ ภายในมีพระพุทธรูปปางมารวิชัย กว้าง ๒.๒๐ เมตร สูง ๗.๓๐ เมตร
๓. พระอุโบสถ กว้าง ๖.๖๐ เมตร ยาว ๑๑.๒๐ เมตร
๔. กู่ทุ่งศาลา ห่างจากหมู่บ้านไปประมาณ ๓ กิโลเมตร นอกจากนี้ยังมีกู่ร้องตีนจา บ้านกู่
๕. พิพิธภัณฑ์ เป็นที่เก็บโบราณวัตถุต่าง ๆ มากมาย โดยเฉพาะลูกปัดหินกระพรวนสำริดอายุพลายพันปี
ประวัติอุโบสถ
อุโบสถวัดพระธาตุจอมปิง เป็นอุโบสถขนาดเล็ก ไม่ปรากฏปีพุทธศักราชที่สร้างแน่ชัด แต่จากคำบอกเล่ากล่าวว่า อุโบสถหลังนี้ได้รับการบูรณะ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๑ ขนาดกว้าง ๘ เมตร ยาว ๑๔ เมตร หลังคาซ้อน ๒ ชั้น บริเวณหน้าบันเหนือซุ้มประตูทางเข้ามีการตกแต่งด้วยลวดลายปูนปั้น ภายในอุโบสถประดิษฐาน พระพุทธรูปประธาน ฝีมือช่างท้องถิ่น ลักษณะที่โดดเด่นของอุโบสถวัดพระธาตุจอมปิง คือ การปรากฏเงาพระธาตุภายในอุโบสถ โดยผ่านช่องหน้าต่างขนาดเล็ก สะท้อนลงมายังพื้นอุโบสถบังเกิดภาพเสมือนจริงคล้ายภาพถ่ายพระธาตุแต่กลับหัว ค้นพบเมื่อ พุทธศักราช 2513
รายนามเจ้าอาวาส
พระถนอม เตชวโร รักษาการแทนเจ้าอาวาสวัดพระธาตุจอมปิง
