วัดข้าวแท่นหลวง

วัดข้าวแท่นหลวง สร้างเมื่อ พ.ศ. ๒๑๑๕ เดิมชื่อวัดยางหมอก ไดรับพระราชทานวิสุงคามสีมาวันที่ ๕ กันยายน พ.ศ. ๒๔๖๖ เขตวิสุงคามสีมากว้าง ๔๒ เมตร ยาว ๕๐ เมตร ตั้งอยู่เลขที่ ๗๘ บ้านข้าวแท่นหลวง ถนนสุขาภิบาลสันทราย หมู่ที่ ๓ ตำบลสันทรายหลวง อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่

สังกัดคณะสงฆ์มหานิกายที่ดินตั้ง มีประวัติที่ยาวนานเล่ากันว่าวัดนี้แต่เดิมชื่อวัด ยางหมอกที่ตั้งวัดนี้ชื่อว่าบ้านยางมอก พระพุทธเจ้าได้เสด็จมาบิณฑบาตในหมู่บ้านยางหมอกแห่งนี้ขณะนั้นพ่อนา ซึ่งกำลังเก็บเกี่ยวข้าวอยู่ในทุ่งนา เห็นพระพุทธเจ้าเสด็จมาจึงวางธุระในการเก็บเกี่ยวข้าวของตนเอง ตรงเข้าไปกราบนมัสการพระพุทธเจ้าพร้อมกับนำฟ่อนข้าวถือติดมือไปปูเพื่อให้พระพุทธองค์ประทับนั่งและถวายบิณฑบาต พระพุทธองค์ทรงตรัสกับพ่อนาว่า ที่บ้านยางหมอกแห่งนี้ต่อไปภายภาคหน้า จะได้ชื่อว่าบ้านข้าวแท่น เพราะว่าพ่อนานำฟ่อนข้าวมาทำเป็นบัลลังค์ให้พระพุทธองค์ประทับนั่ง ที่เรียกว่าวัด ข้าวแท่นหลวงเพราะในหมู่บ้านแห่งนี้มีอยู่ ๒ วัด คือวัดข้าวแท่นหลวง และวัดข้าวแท่นน้อย

วัดมีเนื้อที่ ๔ ไร่ ๑๓ ตารางวา โฉนดเลขที่ ๒๕๘๔ อาณาเขต ทิศเหนือจดที่ดินเอกชน ทิศใต้จดที่ดินเอกชนและลำเหมืองสาธารณะ ทิศตะวันออกจดที่ดินเอกชนและลำเหมืองสาธารณะ ทิศตะวันตกจดที่ดินเอกชนลำเหมืองสาธารณะ อาคารเสนาสนะ ประกอบด้วย อุโบสถ ศาลาการเปรียญ กุฏิสงฆ์ หอระฆัง ศาลาบาตร หอกลอง และ โรงครัว ปูชนียวัตถุ เจดีย์โบราณ และพระพุทธรูปนามว่า พระพุทธมหาวัณโณ