โครงการกุฎีชีวาภิบาล ศูนย์ดูแลสุขภาพพระสงฆ์เขตพื้นที่อำเภอขุนหาญ
ภายใต้การขับเคลื่อนนโยบาย ยกระดับ 30 บาทพลัส Quick Win ใน 100 วัน คปสอ.ขุนหาญ ปีงบประมาณ 2567
1. หลักการและเหตุผล
กรมอนามัยเป็นแกนหลักร่วมกับภาคีเครือข่ายที่เกี่ยวข้องขับเคลื่อนนโยบายยกระดับ 30 บาท พลัส Quick Win ใน 100 วัน ครอบคลุมการดูแลสุขภาพในทุกมิติ ทั้งการส่งเสริม ป้องกัน รักษา และฟื้นฟูสุขภาพ เพื่อเป้าหมาย “ประชาชนคนไทยสุขภาพดี ประเทศไทยสุขภาพดี” 13 ประเด็น ให้เห็นเป็นรูปธรรมใน 100 วันแรก หรือ Quick Win ซึ่งใน 13 ประเด็น ส่วนของการดำเนินงานวัดส่งเสริมสุขภาพ และสร้างอนามัยสิ่งแวดล้อมของวัดที่เอื้อต่อสุขภาพ คือ สถานชีวาภิบาล โดยกำหนดให้มีการจัดตั้งจังหวัดละ 1 แห่ง และตั้ง Hospital at Home หรือ Homeward จังหวัดละ 1 แห่ง โดยจะมีสถานที่อาจเป็นในพื้นที่ของโรงพยาบาล หรือในชุมชน ทั้งนี้พิจารณาตามความเหมาะสม โดยมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายให้จากไปด้วยดีที่สุด
ด้านการดูแลสุขภาพพระสงฆ์ของอำเภอขุนหาญ มีการดำเนินการแบบบูรณาการมาอย่างต่อเนื่องกิจกรรมที่มีการดำเนินการแล้ว ได้แก่ การคัดกรองสุขภาพพระสงฆ์ การอบรมพัฒนาศักยภาพพระคิลานุปัฏฐาก (พระอาสาสมัครส่งเสริมสุขภาพประจำวัด-อสว.) การสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค “รถเมลล์วัคซีน” การจัดตั้งกองบุญสุขภาวะพระภิกษุสามเณรจังหวัดศรีสะเกษ และการอบรมพัฒนาศักยภาพ แม่ครัวประจำวัด แม่ชี และผู้ดูแลวัด การจัดตั้งคลินิกพระสงฆ์ การดูแลรักษาหอบริบาลพระสงฆ์อาพาธ และการติดตามเยี่ยมดูแลพระสงฆ์โดย COC และพชอ. ซึ่งถือเป็นต้นทุนที่ดี และสอดรับกับการขับเคลื่อนธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์แห่งชาติ “สงฆ์ไทย ไกลโรค 4.0”
ดังนั้นเพื่อต่อยอดด้านการสร้างสุขภาวะ “ วาระสุดท้ายของชีวิต ” และตอบสนองนโยบาย ‘ สถานชีวาภิบาล ’ และให้การขับเคลื่อนการดำเนินการเกิดผลสำเร็จเป็นรูปธรรม และเป็นต้นแบบนำสู่การขยายผลให้กับพื้นที่อื่นๆ ที่มีบริบทคล้ายคลึงกัน คณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตอำเภอขุนหาญ ร่วมกับคณะสงฆ์อำเภอขุนหาญ จึงได้จัดทำโครงการกุฎีชีวาภิบาล ศูนย์ดูแลสุขภาพพระสงฆ์เขตพื้นที่อำเภอขุนหาญ ขึ้นในครั้งนี้
2. วัตถุประสงค์
1. เพื่อดูแลพระสงฆ์อาพาธ ทั้งในระยะสังเกตอาการ ระยะพักฟื้น และระยะท้ายตามหลักพระธรรมวินัย ซึ่งมีพระคิลานุปัฏฐากให้การดูแล และมีระบบขอคำปรึกษาผ่านระบบบริการการแพทย์ทางไกล
2. เพื่อให้พระคิลานุปัฏฐาก ได้รับการเสริมสร้างทักษะในการดูแลสุขภาพอนามัย ตามหลักพระธรรมวินัย ทั้งด้านการส่งเสริมสุขภาพ การเฝ้าระวังปัญหาสุขภาพ ประสานและติดต่องาน สามารถให้คำแนะนำด้านสุขภาพแก่พระสงฆ์และชุมชนได้
3. กลุ่มเป้าหมาย
พระสงฆ์อาพาธทุกรูป ในเขตพื้นที่จังหวัดศรีสะเกษ
4. วิธีดำเนินการ
ขั้นเตรียมการ
- ประชุมคณะกรรมการดำเนินงาน เพื่อกำหนดเป้าหมายร่วมและวางแผนการขับเคลื่อน
- เสนอโครงการเพื่อขออนุมัติจัดโครงการ
ขั้นดำเนินการ
1. กิจกรรมที่ 1 ดำเนินการจัดเตรียมสถานที่และวัสดุอุปกรณ์กุฎีชีวาภิบาล สัปดาห์ที่ 1 ของเดือนธันวาคม 2566
1.1 การปรับปรุงพื้นที่ให้เป็นไปตามมาตรฐาน ประกอบด้วย
– ห้องน้ำ จำนวน 1 ห้อง
– อ่างล้างมือ และ อ่างล้างเครื่องมือ จำนวน 2 อ่าง
– ติดตั้งพัดลมและพัดลมระบายอากาศ จำนวนอย่างน้อย 4 ตัว
– ติดตั้งมุ้งลวด ภายในห้องบริการ
– ติดตั้งม่านกั้นเตียงจำนวน 2 ชุด
– ปรับปรุงทางขึ้นให้เป็นทางลาดเอียงสำหรับรถเข็น
– ติดตั้งป้ายศูนย์บริการ
1.2 เครื่องมือและอุปกรณ์การแพทย์พื้นฐานในการจัดบริการ ประกอบด้วย
– เตียงผู้ป่วยแบบ 3 ไกด์ จำนวน 2 หลัง
– โต๊ะคร่อมเตียง จำนวน 2 อัน
– ตู้ข้างเตียง จำนวน 2 หลัง
– เครื่องชั่งน้ำหนัก จำนวน 1 เครื่อง
– เครื่องวัดความดันโลหิต จำนวน 1 เครื่อง
2. กิจกรรมที่ 2 จัดอบรมพัฒนาศักยภาพพระคิลานุปัฏฐาก (พระอาสาสมัครส่งเสริมสุขภาพประจำวัด-อสว.) ระยะเข้มข้น จำนวน 19 รูป ระยะเวลา 2 วัน ช่วงสัปดาห์ ที่ 2-3 ของเดือนธันวาคม 2566
3. กิจกรรมที่ 3 เริ่มเปิดให้บริการ โครงการกุฎีชีวาภิบาล ศูนย์ดูแลสุขภาพพระสงฆ์เขตพื้นที่อำเภอขุนหาญ วันจันทร์ที่ 15 มกราคม 2567
ขั้นสรุปผลการดำเนินการ
รวบรวม ผลการประเมิน โครงการ จัดทำรายงาน เสนอต่อผู้บังคับบัญชา
6. ระยะเวลาดำเนินการ
ธันวาคม 2566 – กันยายน 2567
7. สถานที่ดำเนินการ
วัดโพธิ์น้อย ตำบลกระหวัน อำเภอขุนหาญ จังหวัดศรีสะเกษ
8. งบประมาณ แหล่งงบประมาณ แยกรายกิจกรรม ดังนี้
1. การปรับปรุงพื้นที่ให้เป็นไปตามมาตรฐาน ประมาณการค่าใช้จ่ายในการปรับปรุง 150,000 บาท (หนึ่งแสนห้าหมื่นบาทถ้วน) โดยได้รับการสนับสนุนจากการมีส่วนร่วมบริจาคของผู้มีจิตศรัทธาในพื้นที่ และได้รับการสนับสนุนจากกองบุญสุขภาวะพระภิกษุสามเณรจังหวัดศรีสะเกษ
2. เครื่องมือและอุปกรณ์การแพทย์พื้นฐานในการจัดบริการ ประกอบด้วย
– เตียงผู้ป่วยแบบ 3 ไกด์ จำนวน 2 หลัง หลังละ 22,000 บาท รวมมูลค่า 44,000 บาท
– โต๊ะคร่อมเตียง จำนวน 2 อัน อันละ 5,500 บาท รวมมูลค่า 11,000 บาท
– ตู้ข้างเตียง จำนวน 2 หลัง หลังละ 5,000 บาท รวมมูลค่า 10,000 บาท
– เครื่องชั่งน้ำหนัก จำนวน 1 เครื่อง เครื่องละ 3,000 บาท รวมมูลค่า 3,000 บาท
– เครื่องวัดความดันโลหิต จำนวน 1 เครื่อง เครื่องละ 5,100 บาทรวมมูลค่า 5,100 บาท
ประมาณการมูลค่าเครื่องมือและอุปกรณ์การแพทย์พื้นฐาน มูลค่า 73,100 บาท (เจ็ดหมื่นสามพันหนึ่งร้อยบาทถ้วน) รับผิดชอบจัดหาโดยโรงพยาบาลขุนหาญ
หมายเหตุ : เครื่องมือแพทย์อื่นๆ สามารถยืมในระบบเครื่องมือของศูนย์ดูแลต่อเนื่องโรงพยาบาลขุนหาญ ตามความจำเป็นของผู้ป่วยแต่ละรายได้
กิจกรรมที่ 3 และ 4 ได้รับงบประมาณสนับสนุนจาก คปสอ.ขุนหาญ แผนงานโครงการเชิงนโยบายลำดับที่ 1 จำนวนเงิน 28,000 บาท เป็นค่าใช้จ่ายในการจัดอบรมฟื้นฟูความรู้ทักษะพระคิลานุปัฏฐาก และจัดกิจกรรมพิธีเปิดให้บริการโครงการกุฎีชีวาภิบาล รายละเอียดดังนี้
3. จัดอบรมฟื้นฟูความรู้ ทักษะ เตรียมความพร้อมพระคิลานุปัฏฐาก หลักสูตร 2 วัน กลุ่มเป้าหมาย พระสงฆ์จำนวน 19 รูป วิทยากรจำนวน 6 คน รวม 25 คน ดำเนินการช่วงสัปดาห์ที่ 2-3 ธันวาคม 2566 รายละเอียดค่าใช้จ่ายดังนี้
- ค่าอาหารว่างและเครื่องดื่ม จำนวน 25 คน 4 มื้อ ๆ ละ 25 บาท เป็นเงิน 2,5๐๐ บาท
- ค่าอาหารกลางวันและภัตตาหารเพลจำนวน 25 คน 2 มื้อ ๆ ละ 80 บาท เป็นเงิน 4,๐๐๐ บาท
- ค่าป้ายโครงการ เป็นเงิน 5๐๐ บาท
- ค่าวัสดุ / เอกสารคู่มือการดูแล เป็นเงิน 1,000 บาท
รวมเป็นเงินทั้งสิ้น 8,000 บาท (แปดพันบาทถ้วน)
4. พิธีเปิดศูนย์บริการ “กุฎีชีวาภิบาล” กลุ่มเป้าหมาย พระสงฆ์ ตัวแทนส่วนราชการ และประชาชนผู้มีจิตศรัทธา ประมาณ 100 คน ดำเนินการช่วงเดือนมกราคม 2567 รายละเอียดค่าใช้จ่ายดังนี้
- ค่าอาหารว่างและเครื่องดื่ม จำนวน 100 คน 1 มื้อ ๆ ละ 25 บาท เป็นเงิน 2,5๐๐ บาท
- ค่าอาหารกลางวันและภัตตาหารเพลจำนวน 100 คน 1 มื้อ ๆ ละ 80 บาท เป็นเงิน 10,๐๐๐ บาท
- ค่าวัสดุในการจัดงาน เป็นเงิน 7,๕๐๐ บาท
รวมเป็นเงินทั้งสิ้น 20,000 บาท (สองหมื่นบาทถ้วน)
9. การประเมินผลโครงการ
1. พระสงฆ์อาพาธทั่วไปได้รับการดูแลผ่านระบบพี่เลี้ยงและให้คำปรึกษาของโรงพยาบาลขุนหาญ และพระสงฆ์อาพาธติดเตียงระยะท้ายได้รับการดูแลตามหลักพระธรรมวินัยแบบประคับประคอง
2. พระคิลานุปัฏฐาก ได้รับการเสริมสร้างทักษะในการดูแลสุขภาพอนามัย ตามหลักพระธรรมวินัย ทั้งด้านการส่งเสริมสุขภาพ การเฝ้าระวังปัญหาสุขภาพ ประสานและติดต่องาน สามารถให้คำแนะนำด้านสุขภาพแก่พระสงฆ์และชุมชนได้ มากกว่าร้อยละ 80
10. ผลที่คาดว่าจะได้รับ
1. พระสงฆ์อาพาธติดเตียงระยะท้ายได้รับการดูแลตามหลักพระธรรมวินัยแบบประคับประคอง อย่างมีคุณภาพชีวิต ครอบครัวยอมรับและปรับตัว
2. พระสงฆ์ สามเณรกลุ่มป่วยได้รับการดูแลที่ดีอย่างต่อเนื่อง
3. พระคิลานุปัฏฐาก ได้รับการเสริมสร้างทักษะในการดูแลสุขภาพอนามัย ตามหลักพระธรรมวินัย ทั้งด้านการส่งเสริมสุขภาพ การเฝ้าระวังปัญหาสุขภาพ ประสานและติดต่องาน สามารถให้คำแนะนำด้านสุขภาพแก่พระสงฆ์และชุมชนได้
11. ผู้รับผิดชอบโครงการ
- คณะสงฆ์อำเภอขุนหาญ
- คณะอนุกรรมการงานส่งเสริมสุขภาพ คปสอ.ขุนหาญ
- กองบุญสุขภาวะพระภิกษุสามเณรจังหวัดศรีสะเกษ
พิธีเปิดกุฎีชีวาภิบาลและนิทรรศการพระสงฆ์ไทยไกลโรค ๔.๐
โดย พระธรรมราชานุวัตร เจ้าคณะภาค ๑๐
พระคิลานุปัฏฐากอำเภอขุนหาญปฏิบัติงานในกุฎีชีวภิบาล เป็นวันที่ ๒
(เปิดทำการกุฎีชีวาภิบาลวันที่ ๒)
