วัดสระปทุมมาลัย ตำบลกุดชมภู อำเภอพิบูลมังสังหาร จังหวัดอุบลราชธานี

วัดสระปทุมมาลัย ตั้งอยู่ที่ ๙๕ หมู่ที่ ๙ ตำบลกุดชมภู อำเภอพิบูลมังสังหาร จังหวัดอุบลราชธานี

ประวัติหมู่บ้านดอนสำราญ (บ้านดอนกลาง) และวัดปทุมมาลัย

ประมาณปี พ.ศ. ๒๔๒๙ การาตั้งหมู่บ้านครั้งแรก (ในป่าถนนแค่ทางเกวียน) แบ่งออกเป็น ๓ คุ้ม

๑. ทิศตะวันตกเรียกว่าคุ้มเหนือ (ตามทิศน้ำมูลไหลผ่าน)

๒. คุ้มบ้านกลาง อยู่กลางหมู่บ้าน

๓. ตุ้มบ้านใต้ อยู่ทางทิศตะวันออกของหมู่บ้าน ประกอบไปด้วยนามสกุลกลุ่มบุคคล ดังต่อไปนี้

• กลุ่มตระกูลปุบผาวัน
• กลุ่มตระกูลสินทรัพย์
• กลุ่มตระกูลสีพาย
• กลุ่มตระกูลบุญยืน
• กลุ่มตระกูลบุญมาก
• กลุ่มตระกูลแสงโสม

นอกจากลุ่มดังกล่าว มีหลายกลุ่มอพยพจากถิ่นฐานเพราะคำร่ำลือว่าเอาหัวปลาอีตู๋ทำก้อนเส่าได้เลย เพราะปลามีมาก จึงติดตามมาอาศัยตั้งหมู่บ้านเพิ่มมากขึ้น แล้วก็แต่งงานไปมาเป็นญาติพี่น้องดองเดียวกัน เช่น ตระกูลแสนทวีสุข ตระกูลยานุ ตระกูลปิ่นทอง ตระกูลอร่ามศรี ตระกูลถาดทอง ตระกูลเรือนสิงห์ ตระกูลสมจันทร์ ตระกูลวงค์ศิริ ตระกูลหอมจันทร์ ตระกูลเศรษฐกระโทก ตระกูลทวีทอง เป็นต้น

คุณพ่อใหญ่สา แสงโสม ผู้รู้ภูมิความหลังได้เล่าให้ฟังว่า มีการตั้งชื่อหมู่บ้านว่า บ้านหนองผักพวย ต่อมาเป็นวัดดอนวังเวิน และวัดบ้านดอนกลาง ตั้งพ่อใหญ่บุญ สินทรัพย์ ผู้ใหญ่บ้านคนแรก และได้กราบนิมนต์หลวงปู่อู อิฺทสาโร มาจำพรรษา (จากอำเภอตระการพืชผล) เป็นเจ้าอาวาสรูปแรกในนามวัดสระปทุมมาลัย ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๖๘ ที่ได้รับแต่งตั้งให้เป็นวัดตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา มีชื่อก่อนที่จะมาเป็นบ้านดอนสำราญ ในปัจจุบันมีการเปลี่ยนชื่อบ้านเรียกขานใหม่มา ๔ ชื่อ ดังนี้ ๑. บ้านหนองผักผีพวย ๒. บ้านดอนวังเวิน ๓. บ้านดอนกลาง เพราะอยู่กลางป่า มีหาดกลางน้ำ ๔. บ้านดอนสำราญ ใช้ในปัจจุบัน เหตุที่ได้เปลี่ยนชื่อเป็นบ้านดอนสำราญ พ.ศ. ๒๕๐๐ มีการพัฒนาตัดถนนนกลางหมู่บ้านให้เป็นถนนตรอกซอย โดยอดีตนายอำเภอพิบูลมังสาหาร คือ นายโชติเชื้อ ศรีแก้ว ขณะนั้น ในนามบ้านดอนสำราญ หมู่ที่ ๑๔ มาเป็นหมู่ที่ ๙ เมือ่ปี พ.ศ. ๒๕๑๔ แยกตำบลคันไร่ออกจากตำบลกุดชมภู โดยมีรายชื่อผู้ใหญ่บ้าน ดังนี้

๑. นายบุญ สินทรัพย์

๒. นายฉาง สุโภภาค

๓. นายหนูพิน เรือนสิงห์

๔. นายวันนา สีพาย

๕. นายทองดี สุโภภาค

๖. นายดี ปิ่นทอง

๗. นายหนูกูล เสาขวัญ

๘. นายสมบูรณ์ บุญเรือง (ปัจจุบัน)

อาณาเขต

ทิศเหนือ ติดแม่น้ำมูล

ทิศตะวันออก (ติดลำห้วย) หมู่บ้านหินลาด มีลำห้วยหินลาดกั้นแบ่งแนว

ทิศตะวันตก ติดบ้านแก่งเจริญ มีร่องน้ำกั้นหมู่ที่ ๕ ตำบลกุดชมภู มีฮ่องส่องนาง กั้นอาณาเขตทิศตะวันตก

ทิศใต้ ติดทุ่งนาชาวบ้าน มีลำห้วยหินลาด บ้านหินลาด หมู่ที่ ๖ ทุ่งนาระยะ ๒ กิโเมตร เป็นชาวบ้านดอนสำราญ ลำห้วยยาวไปถึงบ้านห้วยไผ่ ตำบลกุดชมภู และเทศบาลพิบูลมังสาหาร

ประวัติสระปทุมมาลัย

เดิมตั้งก่อน พ.ศ. ๒๔๖๘ เรียกครั้งแรกว่า วัดหนองผักพวย เพราะเป็นที่ราบลุ่มรอบล้อมสระ (บึง) ต่อมาเรียกว่า วัดดอนวังเวิน มีต้นเหตุมาจากอยู่ใต้จุดน้ำไหลกลับของแม่น้ำมูล (เรียกอย่างหนึ่งว่าบุ่ง) ตาอมาเรียกว่า วัดดอนกลาง เรียกตามนามหมู่บ้านในขณะนั้น มี ๒ ประการ (๑) หมู่บ้านหรือวัดอยู่จุดกลางป่ารกทึบ ๒ หมู่บ้าน คือ บ้านแก่งเจริญ – บ้านหินลาด (๒) มีเกาะกลางน้ำ (เรียกหาด) อยู่ตรงกับจุดสร้างวัดด้านทิศเหนือในแม่น้ำมูล น้ำวนกลับท่วมอยู่บ่อยครั้ง ต่อมาได้ตั้งชื่อวัดว่าสระปทุมมาลัย เพราะมีสระน้ำยาวสุดเขตวัดมีบัวแดงบัวหมากเต็มสระยาวเลย ๒๐๐ เมตร ฝ่ายบ้านเมือง ถึงปี พ.ศ. ๒๕๐๐ ท่านได้นายอำเภอ ชื่อว่า โชติเชื้อ ศรีแก้ว เปลี่ยนชื่อหมู่บ้านจากบ้านดอนกลาง เป็นบ้านดอนสำราญ หมู่ที่่ ๑๔ จนถึง พ.ศ. ๒๕๑๔ ได้แยกตำบลคันไร่ออกจากตำบลกุดชมภู จึงได้ตั้งใหม่เป็นหมู่บ้านหมู่ที่ ๙ บ้านดอนสำราญ

วัดยังขาดเจ้าอาวาส ชาวบ้านจึงได้สืบหาพระที่เหมาะสมจะมาดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาส จึงได้เดินทางไปนิมนต์หลวงปู่อู (พระอธิการอู (อ่อนคำ) อินฺทสาโร) มาจากอำเภอตระการพืชผล ซึ่งเคยมีครอบครัวมาก่อน มีบุตรเป็นข้าราชการครู สร้างบ้านอำเภอพิบูลมังสาหาร มีเครือญาติอยู่ในหมู่บ้านด้วย อดีตเจ้าอาวาสเป็นเกจิลงยันต์ ลงอักขระ จานกระหม่อม-หลัง แล้วทดลองด้วยมีดพร้า จึงมีลูกศิษย์ลูกหาบวชมาขอเป็นศิษย์ ระดับตำรวจทหาร (ท่านเคยถูกควายชน) มีพระภิกษุสามเณรจำพรรษามากถึง ๑๐ กว่ารูปขึ้นไป

การก่อสร้าง

• สร้างกุฏิหลังใหญ่ ให้พระภิกษุอยู่รวมกัน
• สร้างศาลาการเปรียญ
• สร้างอุกุกเขมสีมา (สิมกลางน้ำ)
• สร้างส้วม (ฐาน) ปล่อยทุกข์

– อาศัยสรงน้ำที่แม่น้ำมูลและในสระบางครั้ง หลวงปู่เคยเรียกชาวบ้านมาดึงสิมน้ำเพราะเอียงข้าง ด้วยแรงดึงจากคนจำนวนมากถึงขนาดพังลง ท่านไม่พูดและได้เอาผ้าโพกหัวเดินทางหนีไปบ้านลิงส่อง (บ้านโคกเที่ยง) ในปัจจุบัน เพราะมีชาวบ้านไปดอนสำราญ ไปทำนา ตัดไม้ที่นั่น คำบอกเล่าของ หลวงพ่อพระภัทรธรรมพิบูล (สอน)

ท่านก็ปกครองเรื่อยมาถึงปี พ.ศ. ๒๕๐๓ ท่านจึงได้มรณภาพ

พระพุทธรูปสำคัญในวัด

๑. หลวงพ่อแก่นเมืองเป็นพระพุทธรูปไม้

๒. พระประจำหลักศิลา (แกะสลักหิน) สามารถเสี่ยงทายได้

๓. อุกุกเขปมสีมา (สิมน้ำ)

พระอุปคุต

พระสีวลี

ลำดับเจ้าอาวาส

๑. พระอธิการอู อินฺทสาโร (อ่อนคำ) ปี พ.ศ. ๒๕๐๒ – ๒๕๐๗

๒. พระอธิการสา กิตติสาโร (บุญยืน) ปี พ.ศ. ๒๕๐๗ – ๒๕๑๓

๓. พระอธิการปถม ปยุตโต (พิมพ์ทอง) ปี พ.ศ. ๒๕๑๔ – ๒๕๒๐

๔. พระศรีโทน ถาวโร (หอมจันทร์) ปี พ.ศ. ๒๕๒๐ – ๒๕๒๒

๕. พระอธิการสมาน ญาณวโร (ทองน้อย) ปี พ.ศ. ๒๕๒๒ – ๒๕๒๗

๖. พระครูโกศลปทุมกิจ (สมจันทร์) ปี พ.ศ. ๒๕๒๘ ถึงปัจจุบัน